Kardiyopulmoner Bypass'ın Tarihçesi İlk Kalp Akciğer Makinesi
Kardiyopulmoner baypass öyküsü, birçok yönden,tüm cerrahi geçmişinin minyatür bir temsilidir. Keşifler ve deneyler, özlem duyulan zaferler ve çok sık yaşanan felaketler, yıllarca süren cerrahi çabaların dökülen gözyaşları ve akıtılan terler kalp cerrahisinin evrimine yansıyor. 1880'de Billroth, 'meslektaşlarının saygısını korumak isteyen herhangi bir cerrahın asla kalbi dikmeye çalışmayacağını' belirtti. Bir zamanlar tehlikeli, çirkin ve hatta kutsal sayılan şey artık rutin ve sıradan hale geldi.
Kardiyopulmoner bypass kavramı haklı olarak Dr. John Heysham Gibbon Jr.'a (1903-1973) atfedilmiştir. Dr. Gibbon bir doktor ailesinden geldi ve Harvard Tıp Fakültesi'nde Dr. Churchill ile çalışıyordu. Ekim 1930'da, iki hafta önce kolesistektomi geçirmiş bir kadın hasta, pulmoner trombo-emboli nedeniyle çöktü. Dr. Churchill ona pulmoner embolektomi yaptırdı ama o dönemde ABD'de bu işlemden kurtulan olmadı. Dr. Gibbon bu hastaya son aşamalarında baktı.
Bu, Dr. Gibbon'un ana hatlarıyla belirttiği bir fikrin ortaya çıkmasına yol açtı (Gibbon, 1970).:
O uzun gece boyunca, hastanın yaşam mücadelesini çaresizce izlerken, hastanın kanı koyulaştıkça ve damarları daha da şişti. Hastanın şişmiş damarlarındaki mavi kanın bir kısmını sürekli olarak çıkarmak ve oksijen vermek mümkün olsaydı ve bu kanı karbondioksitten ayırabilirsek ardından kanı sürekli hastanın arterlerine enjekte edebilirsek hastanın hayatını kurtarabilirdik. Kalbinin ve akciğerlerinin çalışmasının bir kısmını vücudun dışında yapabilirdik.
Dr Gibbon, mekanik bir oksijen pompası tasarlamak için yola çıktı ve eşi Mary Hopkinson ile birlikte sonraki 20 yılını bu hedefin peşinden koştu. Kalp-akciğer makinesi Model I, Uluslararası İş Makineleri (IBM) laboratuvarları tarafından 1949'da inşa edildi, bu sırada Gibbon küçük köpekleri yalnızca yüzde 10 ölüm oranıyla kardiyopulmoner bypassta tutabildi ve 1951'de klinik kullanım için bir makine inşa edildi. 1953 yılında, Model II kullanılarak, tarihte ilk kez kardiyopulmoner baypasta bir atriyal septal defekt başarıyla kapatıldı.
Resim 1. Dr. John Gibbon, kalp-akciğer makinesi fikrini gerçeğe dönüştürecek birini aradığında IBM'e döndü. Gibbon ve IBM birlikte ilk başarılı kalp akciğer makinesini üreterek açık kalp bypass ameliyatını uygulanabilir hale getirdi. (1953)
Bununla birlikte, bu mühim olay, sahte bir şafak hissi uyandırdı. Gibbon, tümü ölen dört hastayı daha ameliyat etti. Tekniğiyle hayal kırıklığına uğradı ve kendi cerrahi yeteneklerini eleştirdi ve programı durdurmayı düşündü. Yine de her şey bitmedi ve John Kirklin, değiştirilmiş bir Model II kullanarak, kalp içi kusurları olan sekiz hastayı ameliyat etti, sadece dört ölümle, bunlardan sadece birini doğrudan kardiyopulmoner bypass komplikasyonlarına bağladı. Tekrar hız kazanıldı ve mekanik kardiyopulmoner baypasta daha fazla ilerleme teşvik edildi.
Kaynakça:
Kay, P., & Munsch, C.M. (2004). Techniques in Extracorporeal Circulation 4E (4th ed.). CRC Press. https://doi.org/10.1201/b13407
IBM Archives: Customer engineers training https://www.ibm.com/ibm/history/exhibits/healthcare/healthcare_03.html